تاریخچه محله نارمک
محلهٔ نارمک از قدیمی‌ترین نقاط مسکونی شرق تهران است و پیشینهٔ آن به روستایی کوچک به نام «ده نارمک» بازمی‌گردد. این روستا که در ۹ کیلومتری جنوب‌شرقی تجریش و نزدیکی جادهٔ قدیم دماوند قرار داشت، حدود ۱۰۰ نفر جمعیت داشت و به خاطر باغ‌های انار و محصولات کشاورزی شهرت یافته بود. نام «نارمک» نیز به همین پیشینه اشاره دارد و به معنای «مکان انار» یا «مکیدن انار» است که نشان‌دهندهٔ فراوانی انارهای درشت و شیرین در این منطقه است. در دوره پهلوی و پس از جنگ جهانی دوم، با گسترش تهران، دولت به مشکلات رشد بی‌رویه شهر پی برد و تصمیم گرفت طرحی برنامه‌ریزی‌شده برای توسعه مسکن اجرا کند.
دوران دکتر مصدق نقطهٔ عطفی در تاریخچه نارمک بود؛ دولت در اوایل دهه ۱۳۳۰ زمین‌های بایر این محدوده (جنوب ده نارمک) را قطعه‌بندی کرد و حدود سه تا چهار هزار قطعه زمین را برای ساخت مسکن کارمندان دولت و فرهنگیان اختصاص داد. بدین ترتیب در سال ۱۳۳۰ خورشیدی محله نارمک به عنوان یکی از اولین شهرک‌های مدرن تهران بنیان‌گذاری شد و طراحی اولیه آن با بهره‌گیری از معماران خارجی انجام گرفت. دو معمار فرانسوی به نام‌های «بازیل» و «گورین» نقشه اولیه محله نارمک را به سفارش بانک ساختمانی (نهادی مشابه وزارت مسکن آن زمان) تهیه کردند. پس از کودتای ۱۳۳۲، ادامه ساخت محله به مهندس ایرانی، جهانگیر مظلوم، سپرده شد که ساخت ماکت‌ها و اجرای بخش‌های نخست را بر عهده داشت.
اولین بخش‌های محله مانند میدان هفت‌حوض (نبوت) و خیابان‌های اصلی نظیر گلبرگ و سی‌متری (آیت) در همین دوران شکل گرفت. به تدریج با تکمیل خدمات شهری و احداث تأسیسات زیرساختی، نارمک مورد توجه اقشار بیشتری از مردم قرار گرفت و سکونت در آن رونق یافت. در اواخر دهه ۱۳۴۰ همزمان با اجرای طرح جامع تهران، نارمک رسماً جزو محدوده شهری تهران شد و با ساخت بزرگراه داریوش (رسالت) در دهه ۱۳۵۰ عملاً به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شد. پس از انقلاب ۱۳۵۷ نیز توسعه نارمک ادامه یافت. در اوایل دهه ۱۳۶۰ اراضی خالی میان نارمک و تهرانپارس که مأمن زاغه‌نشینان شده بود ساماندهی و تبدیل به واحدهای مسکونی آجری شد. همچنین به دلیل قرار داشتن اراضی نظامی در سمت غرب نارمک، آن بخش تا سال‌ها توسعه نیافت.
محله نارمک که بر اصول شهرسازی مدرن بنا شده بود، با خیابان‌بندی شطرنجی و میدان‌های متعدد الگویی نوین برای شهرسازی زمان خود محسوب می‌شد. با این حال، در نبود ضوابط حفاظتی، با گذشت حدود ۷۰ سال و با آغاز نوسازی‌ها از دهه ۱۳۶۰، بسیاری از ساختمان‌های ویلایی اولیه تخریب و با سازه‌های جدید جایگزین شدند و بخش‌هایی از طرح اولیه محله دستخوش تغییر شد. با وجود این تحولات، نارمک هنوز هم ساختار کلی و هویت شهری اولیه خود را تا حدود زیادی حفظ کرده است و نام آن به عنوان محله «صد میدان» در حافظه شهر باقی مانده است.
موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی
نارمک در منطقهٔ شمال‌شرق تهران واقع شده و اکنون بخش‌هایی از آن در محدوده دو منطقه شهرداری تهران (منطقه ۸ و منطقه ۴) قرار می‌گیرد. این محله از شمال به بزرگراه شهید زین‌الدین و جنگل‌های لویزان و شیان، از جنوب به خیابان دماوند و محله تهران‌نو، از شرق به بزرگراه شهید باقری و محله تهرانپارس و از غرب به بزرگراه امام علی، محله کرمان و نظام‌آباد محدود است.
نارمک به خاطر قرارگیری در دامنه‌های جنوبی البرز، آب‌وهوایی نسبتاً خنک‌تر و دلپذیرتر نسبت به بخش‌های مرکزی تهران دارد و در گذشته جزو محلات خوش‌آب‌وهوای تهران به شمار می‌رفت. این منطقه در ابتدای شکل‌گیری اطراف خود را باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی فراگرفته بود که به تدریج با توسعه شهری جای خود را به بافت مسکونی دادند. از نظر دسترسی‌های شهری، نارمک وضعیت مطلوبی دارد. وجود بزرگراه‌های مهم در پیرامون آن (همچون امام‌علی، باقری، رسالت و زین‌الدین) ارتباط این محله را با دیگر نقاط تهران تسهیل می‌کند. طرح ۳۰ متری آیت نیز به عنوان یک شریان اصلی، محله را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده و دسترسی درونی را سامان داده است. همچنین حمل‌ونقل عمومی در نارمک گسترده است.
هرچند ایستگاهی به نام خود محله وجود ندارد، سه ایستگاه متروی خط ۲ تهران در نزدیکی نارمک قرار گرفته‌اند: ایستگاه دانشگاه علم و صنعت در غرب نارمک (مجاور دانشگاه)، ایستگاه سرسبز در قلب محله (میدان هفت‌حوض) و ایستگاه شهید باقری در مرز شرقی نارمک که به‌ترتیب در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۷ افتتاح شده‌اند. این ایستگاه‌ها دسترسی سریع ساکنان به مترو را فراهم می‌کنند. علاوه بر مترو، خطوط اتوبوس تندرو( BRT ) در حاشیه جنوبی (مسیر خیابان دماوند) و امتداد بزرگراه رسالت، و نیز خطوط اتوبوس‌رانی و تاکسیرانی محلی، رفت‌وآمد روزانه را برای مردم آسان کرده است. مجموع این عوامل باعث شده نارمک از نظر موقعیت مکانی و دسترسی، محله‌ای پرجاذبه برای سکونت در تهران باشد.
بافت اجتماعی و فرهنگی نارمک (ترکیب ساکنان قدیم و جدید)
نخستین ساکنان نارمک عمدتاً قشر فرهنگی و کارمند دولت بودند؛ زیرا زمین‌های تفکیک‌شده در ابتدای دهه ۱۳۳۰ با اولویت به معلمان، کارمندان و نیروهای ارتش واگذار شد. این موضوع هویت اولیه محله را به صورت منطقه‌ای با ساکنان تحصیل‌کرده و طبقه متوسط شکل داد. در دهه‌های آغازین، بسیاری از خانواده‌های تهرانی با فرهنگ شهری در نارمک ساکن شدند و محله محیطی آرام و خانوادگی داشت. با گذشت زمان و توسعه تهران، نارمک نیز دستخوش تغییرات جمعیتی شد و مهاجران زیادی از شهرستان‌ها و نقاط دیگر تهران را به خود جذب کرد.
موقعیت مناسب و امکانات رفاهی خوب محله باعث شد نارمک همواره یکی از گزینه‌های محبوب برای سکونت اقشار گوناگون باشد. به این ترتیب ترکیب جمعیتی امروز نارمک بسیار متنوع‌تر از گذشته است. در کنار خانواده‌های قدیمی نارمکی – که بعضاً چند نسل در این محله زندگی کرده‌اند – موجی از ساکنان جدید در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ به بعد به این محله نقل‌مکان کردند.
بخش‌هایی از محله (به‌ویژه محدوده نارمک شمالی) رفته‌رفته جنبه مرفه‌نشین یافت و قیمت ملک در میدان‌ها و کوچه‌های خوش‌موقعیت آن بالا رفت . به عنوان مثال، محدوده بین میادین مدائن تا سامان (شهید بختیاری) در نارمک شمالی اکنون جزو نقاط گران‌قیمت تهران به شمار می‌آید، در حالی که در بخش جنوبی محله بافتی متراکم‌تر و طبقه متوسط حاکم است.
از لحاظ فرهنگی، نارمک همچنان چهره‌ای اصیل و «محله‌وار» دارد و نوعی روحیه جمعی در میان ساکنان آن مشاهده می‌شود. حضور پررنگ مساجد و هیئت‌های مذهبی از دیرباز در نارمک نشانگر بافت مذهبی-فرهنگی این منطقه است.
مسجد قائم (عج) که بعدها به یک مرکز فرهنگی تربیتی تبدیل شد و مسجد فاطمه‌الزهرا (س) به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مساجد محله، از جمله اماکن مذهبی شاخص اینجا هستند. همچنین مسجدجامع نارمک در خیابان سمنگان و مسجدالنبی واقع در میدان نبوت (هفت‌حوض) از مساجد بزرگ و فعال نارمک به‌شمار می‌روند.
تعدد اماکن مذهبی سبب شده بسیاری از مناسبت‌های دینی و آیین‌ها در مقیاس محلی با مشارکت گسترده اهالی برگزار شود که خود به تقویت پیوندهای اجتماعی میان ساکنان قدیم و جدید کمک کرده است. علاوه بر این، وجود مدارس قدیمی و با سابقه در نارمک – از جمله مدارس دولتی و حتی مدارس اقلیت‌های دینی مثل دبستان هایکازیان–تاماریان – بعد آموزشی و فرهنگی ویژه‌ای به بافت محله داده است. امروز نارمک یکی از پرتراکم‌ترین محلات تهران از نظر جمعیت محسوب می‌شود و زندگی شهری در آن جریان دارد، اما هنوز هم می‌توان رد پای فرهنگ همسایگی و اصالت اجتماعی را در روابط گرم ساکنان مشاهده کرد.
جنبه‌های سیاسی محله نارمک و دانشگاه علم و صنعت
محله نارمک به واسطه موقعیت و بافت جمعیتی خود، در برخی تحولات سیاسی-اجتماعی معاصر تهران حضور و نقش داشته است. یکی از کانون‌های اثرگذار در این زمینه، دانشگاه علم و صنعت ایران است که در نارمک واقع شده و از دهه ۱۳۴۰ خورشیدی (زمان انتقال دانشگاه به نارمک) تاکنون محمل فعالیت‌های دانشجویی بوده است. در سال‌های منتهی به انقلاب ۱۳۵۷، دانشگاه علم و صنعت یکی از مراکز تجمع دانشجویان مبارز به‌شمار می‌رفت. با افزایش پذیرش دانشجو در اوایل دهه ۱۳۵۰ توسط رژیم پهلوی، تعداد زیادی از جوانان مذهبی و انقلابی وارد دانشگاه‌ها شدند و فضای جنبش دانشجویی را در دانشگاه علم و صنعت نیز فعال‌تر کردند.
روایت‌های تاریخی نشان می‌دهد که در میانه دهه ۱۳۵۰، طیفی از دانشجویان مذهبی در این دانشگاه حضور داشتند که برخی گرایش‌های سیاسی قوی داشتند و در تظاهرات ضد رژیم شرکت می‌کردند، در حالی که گروهی دیگر صرفاً مذهبی و غیرسیاسی بودند.
خاطرات اساتید قدیمی دانشگاه حاکیست که در جریان مبارزات ۵۷، بارها دانشجویان علم و صنعت تظاهرات کرده و با برخورد گارد شاهنشاهی مواجه شدند و حتی یک‌بار اعتصاب گسترده‌ای در اعتراض به سرکوب‌ها در دانشگاه شکل گرفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، فضای سیاسی نارمک و دانشگاه علم و صنعت همچنان پویا باقی ماند. بسیاری از دانشجویان و اهالی محله در سال‌های جنگ تحمیلی در جبهه‌ها حضور یافتند و تعدادی از شهدای جنگ از این منطقه برخاسته‌اند (اسامی آنان در یادبودهای مساجد محل ثبت است).
معماری و توسعه شهری در نارمک (طرح ۱۰۰ میدان)
آنچه محله نارمک را از سایر محلات تهران متمایز می‌سازد، ساختار شهری منحصربهفرد آن است که بر پایه یک طرح مدرن شهرسازی در دهه ۱۳۳۰ شکل گرفت.
طرح صد میدان، قلب این ساختار است؛ بدین معنا که محله به گونه‌ای طراحی شد که دارای ۱۰۰ میدان کوچک و بزرگ در بین بلوک‌های مسکونی باشد. این میدان‌ها که بسیاری‌شان در واقع فلکه‌ها یا پارک‌های کوچکی هستند، نقش فضای سبز محلی و مرکز خدمات هر بخش را ایفا می‌کردند.
طرح اولیه به صورت شطرنجی (شبکه‌بندی منظم خیابان‌ها) بود و خیابان‌های اصلی شمالی-جنوبی و شرقی-غربی، محله را به چندین بخش تقسیم می‌کردند. خیابان سی‌متری نارمک (آیت کنونی) که جهت شرقی-غربی دارد، محور مرکزی نارمک است و آن را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می‌کند، به طوری که ۵۰ میدان در شمال این خیابان و ۵۰ میدان در جنوب آن واقع شده‌اند. همچنین بزرگراه شهید قاسم سلیمانی (که در گذشته به نام رسالت و قبل تر به نام داریوش شناخته می‌شد) در میانه راه، محله را به دو نیمۀ شمالی و جنوبی تفکیک کرده است؛ ۱۳ میدان در نارمک شمالی و ۸۷ میدان در نارمک جنوبی پراکنده‌اند. میدان‌های نارمک عموماً شماره‌گذاری شده‌اند (از شماره ۱ تا ۱۰۴، چرا که برخی شماره‌ها به تقاطع‌ها یا فلکه‌های جدیدتر اختصاص یافته است) و میان ساکنان با همین اعداد یا نام‌های خاص شناخته می‌شوند.
برای مثال، میدان هفت‌حوض (نبوت) که مشهورترین میدان محله است در گذشته میدان ۵۵ نام داشت و به دلیل وجود هفت حوضچه آب در وسط آن به هفت‌حوض معروف شد. این میدان در بخش جنوبی نارمک واقع شده و مرکزیت تجاری-اجتماعی محله را شکل می‌دهد. از میدان‌های شاخص دیگر می‌توان به میدان ۷۳ (بزرگ‌ترین میدان نارمک) در بخش شمالی و میدان ۵۶ (گل‌ها) اشاره کرد.
خیابان‌ها و کوچه‌های نارمک نیز عمدتاً منظم و دارای اسم‌گذاری منحصربهفرد هستند. بسیاری از خیابان‌های اصلی با نام‌های باستانی یا محلی نامگذاری شدند؛ مانند خیابان‌های گلستان، سمنگان، دردشت، مدائن، آیت (سی‌متری)، ثانی و غیره که امروز از معابر مهم منطقه به شمار می‌آیند. معماری ابتدایی نارمک در دهه ۳۰ و ۴۰ شمسی عمدتاً به صورت خانه‌های ویلایی یک یا دو طبقه با حیاط و باغچه شکل گرفت. این بناها ترکیبی از معماری سنتی ایرانی و سبک‌های رایج آن دوره (مدرن ساده) بودند که برای سکونت خانوادگی فرهنگیان مناسب باشد.
با رشد شهر و افزایش ارزش زمین در دهه‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰، روند تخریب خانه‌های قدیمی و ساخت مجتمع‌های مسکونی چندطبقه در نارمک آغاز شد. به تدریج بسیاری از پلاک‌های بزرگ تفکیک و به آپارتمان‌های ۳ تا ۵ طبقه (و بعدها بلندمرتبه‌تر) تبدیل شدند.
این تحول ساخت‌وساز خصوصاً پس از انقلاب سرعت گرفت؛ چنان‌که از دهه ۱۳۶۰ به بعد کمتر خانه ویلایی در نارمک باقی ماند و بافت غالب محله آپارتمانی شد. در دهه‌های ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰ نیز ساختمان‌های نوساز با ارتفاع بیشتر و امکانات مدرن در نارمک ساخته شد و چهره محله را نونوار کرد. البته این نوسازی‌ها اگرچه رفاه و ظرفیت سکونتی محله را افزایش داد، اما تا حدی بافت معمارانه اولیه را تحت‌الشعاع قرار داد. برای مثال، نسبت بالای فضای باز و سبز که در طرح اولیه پیش‌بینی شده بود، با ساخت بناهای جدید کاهش یافت و امروز ساختمان‌های نوساز گاه بدون رعایت هماهنگی با الگوی قدیمی در کنار بناهای قدیمی‌تر دیده می‌شوند.
با این حال، طرح منظم خیابان‌ها و وجود میدان‌های متعدد همچنان به نارمک شخصیتی متمایز بخشیده است که در کمتر محله‌ای از تهران می‌توان نظیرش را یافت. از منظر شهرسازی، نارمک نمونه جالبی از تلفیق کاربری مسکونی و فضای عمومی در مقیاس محله‌ای است؛ به طوری که هر میدان به یک مرکز محله کوچک تبدیل شده و پیرامون خود، مغازه‌ها، مراکز خدماتی و تجمع‌گاه اجتماعی ساکنان آن بخش را شکل داده است. همین ویژگی باعث شده کارشناسان، نارمک را محله‌ای انسان‌محور و دارای هویت شهرنشینی قوی ارزیابی کنند.
چهره‌های شاخص هنری و فرهنگی مرتبط با نارمک
محله نارمک در کنار پیشینه تاریخی و شهری خود، به واسطه حضور یا سکونت برخی چهره‌های شناخته‌شده هنری و فرهنگی نیز شهرت دارد. یکی از این افراد فاضل نظری، شاعر معاصر و نام‌آشنای کشور است. فاضل نظری که با مجموعه شعرهای خود (از جمله کتاب پرفروش «ضد») به شهرت رسید، سال‌ها ساکن محله نارمک بوده است. او در گفت‌وگویی اشاره می‌کند که به دلیل مشغله کاری، ارتباط چندانی با همسایگانش ندارد و حتی بسیاری از همسایه‌ها او را به عنوان شاعر نمی‌شناسند.
با این وجود، حضور چنین شاعر شناخته‌شده‌ای در نارمک از دید علاقه‌مندان ادبیات پنهان نمانده و وی را می‌توان از سرمایه‌های فرهنگی محله دانست.
چهره فرهنگی-هنری دیگری که نام او نیز با شرق تهران گره خورده، زنده‌یاد خسرو شکیبایی بازیگر برجسته سینما است که اگرچه در نارمک سکونت نداشت اما تا پایان عمر در حوالی شرق تهران زندگی می‌کرد و گاهی در محافل هنری منطقه حضور می‌یافت.
از میان چهره‌های علمی و اجتماعی، می‌توان به استادان و مدیران برجسته دانشگاه علم و صنعت هم اشاره کرد که بسیاری در نارمک زندگی کرده‌اند یا دست‌کم سال‌ها در این محله فعالیت آموزشی داشته‌اند. به طور کلی نارمک را می‌توان زادبوم یا خاستگاه غیررسمی برخی هنرمندان و نویسندگان نیز دانست که در این محیط بالیده‌اند.
ترکیب فضای آرام مسکونی با بافت فرهنگی (ناشی از حضور قشر تحصیل‌کرده) بستری بوده که در طول دهه‌ها رشد استعدادهای هنری و علمی را در این محله امکان‌پذیر کرده است. هر چند ممکن است خود محله آنگونه که باید در شناساندن این چهره‌ها مطرح نبوده باشد، ولی بی‌تردید زندگی و خاطرات‌شان با نارمک پیوند خورده است.
امکانات شهری، فضای سبز و زندگی روزمره در نارمک امروز
نارمک امروز محله‌ای پرجنب‌وجوش و زنده است که انواع امکانات شهری را در خود جای داده است. فضای سبز این محله به شکل غیرمتعارف اما موثری در بافت آن تنیده شده است؛ یعنی همان ۱۰۰ میدان سرسبز که هر یک نقش پارک محلی را بازی می‌کنند. بسیاری از میدان‌ها دارای باغچه‌های مشجر، آبنما یا حوض، نیمکت و امکانات ورزشی ساده هستند که فضایی برای استراحت و تفریح روزمره ساکنان مهیا کرده‌اند.
علاوه بر آن، نزدیکی نارمک به بوستان‌های بزرگتر همچون جنگل لویزان و بوستان فدک (در غرب) فرصت بهره‌گیری از فضای سبز گسترده را به اهالی می‌دهد.
از نظر امکانات آموزشی، نارمک برخوردار است؛ چندین دبستان، دبیرستان و آموزشگاه مطرح در این منطقه فعالیت دارند که سابقه برخی به دهه ۳۰ بازمی‌گردد. همچنین دانشگاه علم و صنعت در کنار دانشگاه آزاد واحد تهران شمال (واقع در نزدیکی میدان رسالت) این محدوده را به یک قطب دانشگاهی شرق تهران تبدیل کرده‌اند. به لحاظ مراکز درمانی و خدماتی، نارمک دارای درمانگاه‌ها و مراکز بهداشت محله‌ای، داروخانه‌های شبانه‌روزی و مطب پزشکان متعدد است.
بیمارستان‌های بزرگ مانند امام حسین(ع) و فاطمه‌الزهرا نیز در فاصله نه چندان دور از مرزهای نارمک قرار دارند که نیازهای درمانی اهالی را پوشش می‌دهند. یکی از نقاط قوت نارمک، وفور مراکز خرید و بازارهای محلی است. محور تجاری اصلی محله، خیابان آیت (سی‌متری) و به‌ویژه حدفاصل چهارراه سرسبز تا میدان هفت‌حوض است که به نام «بازار هفت‌حوض» شناخته می‌شود. این راسته پرتردد، مملو از فروشگاه‌ها، بوتیک‌ها، مغازه‌های طلا و جواهر، پوشاک، مانتوفروشی، لوازم خانگی، فست‌فود و … است و در تمام ایام هفته مشتریان زیادی را جذب می‌کند.
وجود چند مجتمع و پاساژ بزرگ مانند مرکز خرید سون‌سنتر، پاساژ نبوت، پاساژ کویتی‌ها، مرکز طوبی و امرالد در اطراف میدان هفت‌حوض، نارمک را به مقصد خرید برای ساکنان شرق تهران بدل کرده است. در بخش شمالی محله نیز بازار مبل دلاوران واقع در حاشیه نارمک (خیابان دلاوران) یک مرکز تجاری شاخص برای فروش مبلمان و وسایل منزل است.
زندگی روزمره در نارمک در طول سالیان چهره‌ای پویا داشته و هنوز هم حال‌وهوای سنتی محله‌ای با سبک زندگی مدرن شهری را توأمان عرضه می‌کند. در کوچه‌ها و میدان‌های نارمک، همسایگان قدیمی یکدیگر را می‌شناسند و تعاملات اجتماعی برقرار است. بسیاری از میدان‌ها در طول روز محل بازی کودکان و گفت‌وگوی سالمندان است و عصرها خانواده‌ها برای هواخوری و گردش سبک به میدان محل سر می‌زنند.
میدان هفت‌حوض به عنوان قلب تپنده محله، هر روز میزبان خیل رهگذران و خریدارانی است که ضمن خرید، از فضای باز و نیمکت‌های اطراف میدان استفاده می‌کنند. خشایار راد، بازیگر طنز، میدان هفت‌حوض را بهترین نقطه برای احساس زندگی در نارمک می‌داند و می‌گوید: «اگر بخواهی جایی زندگی کنی که مرکزیت داشته باشد، میدان هفت‌حوض است؛ چون نانوایی و سبزی‌فروشی و بقالی و ماهی‌فروشی و هزار کسب‌وکار دیگر را می‌توانی یک‌جا در کنار هم ببینی.
این توصیف به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه امکانات لازم برای یک زندگی روزمره راحت در این محله به صورت متمرکز فراهم است. مردم نارمک عمدتاً قشر متوسط شهری‌اند که به کسب‌وکار و معاش روزانه خود مشغولند و در عین حال از معاشرت و زندگی در کنار یکدیگر لذت می‌برند. در این محله ترکیبی از سبک زندگی سنتی و زندگی مدرن مشاهده می‌شود که به نوعی تعادل اجتماعی انجامیده است.
از ویژگی‌های جالب زندگی در نارمک یکی هم جشن‌ها و برنامه‌های جمعی محله است؛ گاهی در اعیاد ملی یا مذهبی، اهالی با همکاری شهرداری منطقه در میدان‌های اصلی مراسمی برپا می‌کنند یا تزیینات شهری انجام می‌دهند که فضای صمیمی محله را دوچندان می‌کند. همه این‌ها باعث شده نارمک همچنان یکی از محلات باکیفیت زندگی مطلوب در تهران به شمار رود و خاطره جمعی چند نسل از ساکنان پایتخت را در خود زنده نگه دارد.
منابع
- همشهری آنلاین – مقاله از نرمق و نارمق تا نارمک؛ ردپای معماران فرانسوی در محله صد میدان (۱۳۹۹)
- وب‌سایت روزنامه اطلاعات – گزارش محله نارمک ۷۰ سال پیش چگونه به‌وجود آمد؟ (۱۴۰۲)
- خبرآنلاین – گفت‌وگو با نصرت‌الله تاجیک در خصوص جنبش دانشجویی دانشگاه علم و صنعت پیش از انقلاب (۱۳۹۳)
- ویژه‌نامه دهه فجر دانشگاه علم و صنعت – خاطرات اساتید و کارکنان (دانشگاه علم و صنعت، ۱۳۸۷)
- همشهری آنلاین – گفتگو با فاضل نظری روایت شاعر مشهور از زندگی در محله نارمک (۱۴۰۲)
- خبرگزاری ایسنا
- روزنامه اطلاعات
- گفتگوی مردمی